Συνεχίζοντας
στο επόμενο τεύχος νο 35 του 1996, ο
Σύλλογός μας έβαλε στο τραπέζι, ως σημαντικού παράγοντα επίλυσης των κοινωνικών
ζητημάτων, των Τσιγγάνων και της χωροθέτησης των απορριμμάτων στο Βαλτί, τον όρο ΕΝΗΜΕΡΩΜΕΝΟΣ ΠΟΛΙΤΗΣ.
Παράλληλα, δημοσίευσε κείμενο του Φρέντυ
Στάμου, Συμβούλου του Πρωθυπουργικού Γραφείου Ποιότητας Ζωής (1996), καθώς
και το ρεπορτάζ της Ελευθερίας.
Σας τα παραθέτουμε:
ΚΥΡΙΟ ΑΡΘΡΟ
XYTA - ΤΣΙΓΓΑΝΟΙ
Μαζί με το ζήτημα της χωροθέτησης του καταυλισμού των τσιγγάνων, άλλο ένα κοινωνικό πρόβλημα βρίσκεται στην ημερήσια διάταξη στον Τύπο, στα καφενεία αλλά και στον προβληματισμό του κάθε συμπατριώτη μας· η χωροθέτηση του XYTA στο Βαλτί. Όλοι όσοι με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συμμετέχουν στη ζωή της τοπικής κοινωνίας δεν μπορεί να μην τους ακουμπούν και τα δυο ζητήματα.
Οι τσιγγάνοι είναι μια ζώσα πραγματικότητα, για την πόλη της Μεσσήνης, των οποίων ο τρόπος και οι συνθήκες διαβίωσης και επιβίωσης δεν περιποιούν τιμή για μια σύγχρονη κοινωνία και ως επακόλουθο δεν την αφήνουν αλώβητη.
Τα Λιμενικά, χώρος εναπόθεσης των ανεπιθύμητων παραγώγων της λειτουργίας της σύγχρονης οικογένειας και τρόπου ζωής του ανθρώπου, παρ' ότι αντέχει ακόμα, σύμφωνα με τους ειδικούς, δεν συμβιβάζεται με τις νέες αντιλήψεις για τη διαχείριση του Περιβάλλοντος.
H ανάγκη λοιπόν για την επίλυση του προβλήματος ένταξης των τσιγγάνων στη σύγχρονη Ελληνική κοινωνία και η διαχείριση των απορριμμάτων, αποτελούν δυο προβλήματα που χρειάζονται αντιμετώπιση.
Κοινωνικά προβλήματα και τα δυο έχουν προκαλέσει τις αντιπαραθέσεις και τις διενέξεις ανάμεσα στις κοινωνικές ομάδες, την ίδια την τοπική κοινωνία και τους θεσμούς έκφρασης και διοίκησης, και αυτό είναι το σημαντικό.
Και στα δυο ζητήματα, ο ρόλος της τοπικής Αυτοδιοίκησης έχει τεθεί σε αμφισβήτηση. Φαίνεται ότι οι “καλές προθέσεις” για την επίλυση και των δυο ζητημάτων δεν αρκούν. Κινήσεις, μεθοδεύσεις και χειρισμοί έχουν φέρει σε δύσκολη θέση την απαιτούμενη σ’ αυτά τα θέματα κοινωνική ομοψυχία και συνοχή. Αυτό είναι και το κομβικό ζήτημα και στις δυο υποθέσεις. Γίνεται φανερό ότι ο παράγων που λέγεται “ενημερωμένος πολίτης” είναι ο σπουδαιότερος για την διευθέτηση κοινωνικών προβλημάτων.
Φαίνεται ότι και στα δυο ζητήματα αυτό παραγνωρίστηκε από τους αρμόδιους. Πίστεψαν ότι όλα διευθετούνται ανάμεσα στις υπηρεσίες και αυτό είναι το λάθος. Τα κοινωνικά θέματα διαχειρίζονται από την ίδια την κοινωνία και όχι μέσα στα γραφεία. Ο ρόλος των υπευθύνων είναι να την καθοδηγήσουν στην σωστή πορεία με λεπτές κινήσεις και χειρισμούς και κυρίως με άπλετο φως, με πλήρη ενημέρωση, με ανοιχτές διαδικασίες.
Με αυτή τη λογική κινούμενοι, παρουσιάζουμε το θέμα του XYTA, καθώς επίσης συνεχίζουμε την ενημέρωση για τους τσιγγάνους με άρθρο, αποκλειστικότητα, του κ. Φρέντυ Στάμου, Συμβούλου του Πρωθυπουργικού Γραφείου Ποιότητας Ζωής.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΤΣΙΓΓΑΝΩΝ
Του κ. Φρέντυ Στάμου, Συμβούλου του Πρωθυπουργικού Γραφείου Ποιότητας Ζωής.
Στη χώρα μας διαβιούν περίπου εκατό χιλιάδες Τσιγγάνοι-Έλληνες πολίτες. Με βάση τον τρόπο στέγασης και διαβίωσης τους μπορούν να καταταχθούν στη παρακάτω βασικές κατηγορίες α) Μόνιμοι σε οικισμούς και συνοικισμούς β) Μόνιμοι σε καταυλισμούς γ) Μετακινούμενοι.
Από την παραπάνω κατηγοριοποίηση, προσδιορίζεται σε μεγάλο βαθμό το επίπεδο κοινωνικής ένταξης, οι συνθήκες και τα προβλήματα διαβίωσης, απασχόλησης, εκπαίδευσης, υγείας κ.λπ. Και είναι προφανές ότι οι Τσιγγάνοι που διαβιούν μόνιμα σε καταυλισμούς ή είναι μετακινούμενοι αντιμετώπιζαν πολύ μεγαλύτερα προβλήματα.
Οι εξελίξεις των τελευταίων χρόνων (οικονομική μετανάστευση, ανακατατάξεις στις οικονομικές συνθήκες κ.ά.) δημιουργούν μεγαλύτερη συμπίεση σ’ αυτή την κοινωνική ομάδα και ιδιαίτερα στους μη ενταγμένους στον κοινωνικό ιστό.
H Πολιτεία, η Αυτοδιοίκηση, η κοινωνία μας όφειλε πάντα, αλλά πολύ περισσότερο σ’ αυτή την συγκυρία, να συμβάλει συστηματικά στην αντιμετώπιση των οξυμένων προβλημάτων των Τσιγγάνων και ιδιαίτερα των σκηνιτών Τσιγγάνων.
Το 1996 η κυβέρνηση για πρώτη φορά, σε συνεργασία με το Δίκτυο POM (Δήμοι που έχουν δημότες Τσιγγάνους), φορείς Τσιγγάνων και μη, διαμόρφωσε πρόγραμμα για τη βελτίωση της ζωής των Τσιγγάνων, στην πορεία προς την κοινωνική ένταξή τους.
To πρόγραμμα εξελίσσεται, σ’ άλλες περιοχές με πιο απλές που σ’ άλλες πιο σύνθετες διαδικασίες που αφορά σ’ όλους τους τομείς:
α) στέγαση β) εκπαίδευση γ) κατάρτιση - απασχόληση δ) υγεία ε) πολιτισμό - αθλητισμό κ.ά.
Οι δράσεις και τα έργα προχωρούν (χρηματοδότηση, τεχνογνωσία κ.ά.) από τα συναρμόδια Υπουργεία σε συνεργασία πάντα με την Τοπική και Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση. Για τον καλύτερο συντονισμό των φορέων υλοποίησης λειτουργεί διυπουργική επιτροπή υπό την προεδρία της Υπουργού Εσωτερικών και αντίστοιχο γραφείο υποστήριξης.
Ο ρόλος (καταγραφή προβλήματος, σχεδιασμός, οργάνωση, υλοποίηση έργου) των Τοπικών αρχών (Δήμων) και τοπικών κοινωνιών είναι αναντικατάστατος!!! Αυτοί γνωρίζουν τις ιδιαίτερες συνθήκες της κάθε περιοχής, τις οικογένειες των συμπολιτών τους Τσιγγάνων, τους χώρους που πρέπει να εφαρμοστούν τα στεγαστικά και άλλα προγράμματα.
Ιδιαίτερα για τον στεγαστικό τομέα και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης των Τσιγγάνων υλοποιείται με προτεραιότητα εκεί όπου οι Δήμοι και οι τοπικές κοινωνίες προωθούν προτάσεις και προγράμματα βλέποντας μπροστά και ξεπερνούν προκαταλήψεις και δικαιολογημένους η αδικαιολόγητους φόβους. Και η ζωή δείχνει ότι πανελλαδικά τους ξεπερνούν πολλοί Δήμοι. Ήδη εφαρμόζεται ευρύτατο σχέδιο στεγαστικής αποκατάστασης οικογενειών Τσιγγάνων που διαβιούν σε καταυλισμούς, με δημιουργία υποδομών (δίκτυα ύδρευσης, αποχέτευσης, ηλεκτρικού, οδοποιίας κ.ά.) σε χώρους που διαθέτουν ή αγοράζουν Δήμοι και την παραχώρηση από το ΥΠΕΧΩΔΕ λυόμενων κατοικιών.
Στόχος του παραπάνω σχεδίου-προγράμματος είναι, εντός του 2002, να μην υπάρχει οικογένεια Τσιγγάνων, που να διαμένει σε καταυλισμό, σε σκηνή ή παράγκα.
Τελική επιδίωξη μας είναι τα αμέσως προσεχή χρόνια, όλοι οι Τσιγγάνοι να διαβιούν σε μόνιμες κατοικίες, αναπτύσσοντας οικιστικά προγράμματα (ΣΗΜ.: Περίπτωση Δήμου Σοφάδων με φορέα υλοποίησης τον Οργανισμό Εργατικής κατοικίας) ή αξιοποιώντας τα ευνοϊκά στεγαστικά δάνεια που προωθεί το Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας (επιδότηση επιτοκίου, εγγύηση Ελληνικού Δημοσίου κ.ά.).
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι από τις 52 περιοχές και Δήμους της χώρας όπου υπάρχουν σχετικά μεγάλοι καταυλισμοί Τσιγγάνων (300 περίπου οικογένειες), στις 20 περιοχές έχουν δοθεί χρηματοδοτήσεις για δημιουργία υποδομών σ’ εκτάσεις που έχουν διαθέσει οι Δημοτικές αρχές. Επίσης έχουν δοθεί μέχρι στιγμής πάνω από 1.300 λυόμενες κατοικίες, ενώ είναι έτοιμες για διάθεση άλλες 700 περίπου. Ήδη πολλές οικογένειες Τσιγγάνων έχουν εγκατασταθεί στους νέους οικισμούς. Επιπλέον σ’ αρκετούς Δήμους έχουν εγκριθεί χρηματοδοτήσεις και βρίσκεται σ’ εξέλιξη ο σχεδιασμός υλοποίησης στεγαστικών προγραμμάτων.
Στη Θεσσαλονίκη 2000 Τσιγγάνοι, που ζούσαν σε άθλιες συνθήκες στις κοίτες του Γαλλικού Ποταμού, σήμερα διαμένουν στον οικισμό Αγία Σοφία σε ανθρώπινες συνθήκες. Λυόμενες κατοικίες για όλες τις οικογένειες, κέντρο υγείας, παιδικοί σταθμοί, γήπεδα ποδοσφαίρου, μπάσκετ, παιδικές χαρές, αίθουσα πολλαπλών χρήσεων κ.ά. Το ίδιο και στη Θήβα, στο Αίγιο, στην Καρδίτσα, στο Μεσολόγγι, Αγρίνιο, Ζεφύρι Αττικής. Επίσης στο Διδυμότειχο, Σέρρες, Μενεμένη Θεσ/κης και άλλοι ολοκληρώνοντας προγράμματα στέγασης.
Υπολογίζεται ότι το κόστος των μέχρι σήμερα έργων και δράσεων σ’ όλους τους τομείς ξεπερνά τα 13 δις δρχ, ενώ σχεδιάζεται ένα ολοκληρωμένο επιχειρησιακό σχέδιο για την προσεχή 6ετία που αφορά παρεμβάσεις στεγαστικού χαρακτήρα, προώθηση της απασχόλησης, εκπαίδευσης, υγείας κ.ά. (Πηγές χρηματοδότησης : Εθνικοί πόροι, Γ’ ΚΠΣ, πόροι Αυτοδιοίκησης).
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να τονίσω ότι τα προγράμματα που ήδη υλοποιούνται σ’ όλη την Ελλάδα για τους Έλληνες Τσιγγάνους δεν έχουν προνοιακό χαρακτήρα. Έχουν κοινωνικό - αναπτυξιακό χαρακτήρα. Επιδιώκεται η δημιουργία των κατάλληλων και απαραίτητων συνθηκών, ώστε οι συμπολίτες μας αυτής της κοινωνικής ομάδας να μπορούν να ζουν, να δημιουργούν, να εργάζονται ισότιμα με τους υπόλοιπους Έλληνες πολίτες. Επιπλέον στοχεύουν στις περιοχές και στους Δήμους που υλοποιούνται τα προγράμματα, να συμβάλουν στη συνολική αναβάθμιση των πόλεων αισθητικά και λειτουργικά και μεσοπρόθεσμα στη βελτίωση της ζωής όλων των πολιτών, στη δημιουργία σύγχρονων κοινωνιών.
Και σε μια σύγχρονη κοινωνία έχουν θέση και ρόλο όλοι!!!
Στο Νομό Μεσσηνίας ο σχεδιασμός ενός προγράμματος βελτίωσης των συνθηκών ζωής σκηνιτών Τσιγγάνων που διαβιούν μόνιμα στις περιοχές - Δήμους Καλαμάτας, Μεσσήνης, Μελιγαλά κ.α. έχει ξεκινήσει σχεδόν ταυτόχρονα με την έναρξη του πανελλαδικού προγράμματος (1996-1997). H Νομαρχία Μεσσηνίας σε συνεργασία με τους Δήμους Καλαμάτας και Μεσσήνης διαμόρφωσε πρόταση - πρόγραμμα για την μετεγκατάσταση οικογενειών Τσιγγάνων (που ζουν σε αντίστοιχους καταυλισμούς, σε παράγκες κ.α.), σε οργανωμένους χώρους με υποδομές, δίκτυα κ.τ.λ. H πολιτεία ανταποκρίθηκε άμεσα και χρηματοδότησε κατ’ αρχήν με 220 εκατ. δρχ (εδώ και 4 χρόνια) το πρόγραμμα (κυρίως για την απόκτηση των κατάλληλων εκτάσεων), ενώ είναι έτοιμη εφ’ όσον το πρόγραμμα προχωρήσει από της Αυτοδιοικήσεις να συνεχίσει την χρηματοδότηση του, με τα ποσά που απαιτούνται!!!
Δεν θα ήθελα σε καμιά περίπτωση να καταγράψω αιτίες ή πιθανές ευθύνες για την καθυστέρηση υλοποίησης του προγράμματος. Γνωρίζω ότι τα ζητήματα πρέπει να σχεδιάζονται και να υλοποιούνται σε τοπικό επίπεδο, με βάση τις τοπικές ευθύνες και ιδιαιτερότητες και όχι από τα Υπουργεία, από την Αθήνα.
Κοιτώντας μπροστά και έχοντας μία συνολική εικόνα από αντίστοιχα προγράμματα που υλοποιούνται πανελλαδικά όπως προανέφερα, θα ήθελα να σημειώσω ότι το “κλειδί” για την υλοποίηση των προγραμμάτων και στο Νομό Μεσσηνίας είναι η βούληση, η απόφαση των τοπικών αρχών, των τοπικών κοινωνιών να λύσουν το ζήτημα των σκηνιτών Τσιγγάνων συμπολιτών τους.
Όλα τ’ άλλα αντιμετωπίζονται, όλα τ’ άλλα βρίσκονται. Και οι χώροι, και τα χρήματα και οι διαδικασίες.
Και είμαι αισιόδοξος ότι σύντομα, θα έχουμε συγκεκριμένες δρομολογήσεις. Είτε αυτές είναι ταυτόχρονες σ’ όλους τους Δήμους είτε κάποιος Δήμος προχωρήσει με πιο γοργούς ρυθμούς σ’ όφελος όλων των πολιτών του.
Στο σημείο αυτό θα ήθελα να επισημάνω ότι οι δεκάδες οργανωμένοι χώροι-οικισμοί με υποδομές και λυόμενες κατοικίες που δημιουργούνται σ’ όλη τη χώρα για τις οικογένειες των Τσιγγάνων της κάθε περιοχής, του κάθε Δήμου, έχουν μεταβατικό χαρακτήρα. H ίδια η ζωή θα δείχνει, πότε και πώς θα ολοκληρωθεί η στεγαστική και κοινωνική ένταξη των φίλων σκηνιτών Τσιγγάνων. Είτε με τη δημιουργία μόνιμων κατοικιών στους ίδιους χώρους για κάποιους είτε με την πλήρη ένταξη τους στους οικιστικούς ιστούς, είτε με άλλους τρόπους.
Ολοκληρώνοντας το σημείωμά μου, αγαπητοί φίλοι, καταγράφω την πεποίθησή μου ότι στις σύγχρονες κοινωνίες του Νομού Μεσσηνίας, της Καλαμάτας, της Μεσσήνης και αλλού έχουν θέση όλοι και αυτό σύντομα θ’ αποδειχθεί!!!
Φρέντυ Στάμος
Γραφείο Ποιότητας Ζωης
Οι Τσιγγάνοι θα βρουν το χώρο που θα ζήσουν
- Ελευθερία 17/3/01 -
Το Γραφείο του Πρωθυπουργού δείχνει αποφασισμένο και επιμένει να δώσει τέλος στο πρόβλημα της στέγασης των τσιγγάνων, γι' αυτό και προωθεί λύση, αρχικά, για τους τσιγγάνους της Μεσσήνης. Και η λύση αυτή που δρομολογήθηκε σε συνάντηση την περασμένη Δευτέρα, στα γραφεία της Βουλής, προβλέπει τη συμμετοχή των τσιγγάνων, καθώς οι ίδιοι πλέον θα κάνουν διαπραγματεύσεις με ενδιαφερόμενους ιδιοκτήτες για την αγορά του χώρου, όπου θα δημιουργηθεί ο οικισμός. Και με τη λύση αυτή προωθείται η εξασφάλιση της ένταξης των τσιγγάνων, οι οποίοι είναι δημότες Μεσσήνης.
H σύσκεψη έγινε με τη συμμετοχή του συμβούλου του Πρωθυπουργού κ. Στάμου, του Δημάρχου Μεσσήνης Παύλου Πτωχού, του Προέδρου του Νομαρχιακού Συμβουλίου Δημήτρη Σαμπαζιώτη και του αντιδημάρχου Γιάννη Πριστούρη.
Όπως αποφασίστηκε και ανακοινώθηκε χθες από το Δήμο Μεσσήνης, η λύση για την αγορά της απαιτούμενης έκτασης θα δοθεί από την κοινότητα των τσιγγάνων, από 3μελή επιτροπή που θα αναδείξουν οι ίδιοι, οι οποίοι θα κάνουν ελεύθερα τις διαπραγματεύσεις με ιδιοκτήτες γης, στο καθεστώς της ελεύθερης αγοράς και το τίμημα θα πληρωθεί από την πολιτεία. Συγκεκριμένα, όσοι τσιγγάνοι είναι εγγεγραμμένοι στο Δήμο Μεσσήνης θα συντάξουν εταιρικό αγοράς γης και η αγορά θα γίνει βάσει του εταιρικού.
H έκταση που θα αγοραστεί, θα δοθεί στη ΔΕΠθΣ για την πολεοδόμηση και την κατασκευή κοινωφελών και κοινοχρήστων χώρων.
O κ. Στάμος επεσήμανε την αναγκαιότητα των χώρων υποδοχής ως τη μόνη λύση σήμερα και στη συνέχεια, ως επόμενο βήμα, την κατασκευή κατοικιών. Υποσχέθηκε, μάλιστα, πως θα στείλει και σχετική απάντηση στο Δημοτικό Συμβούλιο Μεσσήνης, καθώς αναφέρθηκε ότι η συνάντηση κρίθηκε αναγκαία μετά την απόφαση του Δ.Σ., σχετικά με τον τρόπο κοινωνικής ένταξης των τσιγγάνων και με την οποία διαφοροποιήθηκε από τη γενική κατεύθυνση της πολιτείας που είναι η δημιουργία χώρων υποδοχής. Τα καινούργια στοιχεία της νέας προσπάθειας, πέρα από την εμπλοκή και τη συμμετοχή των ιδίων των τσιγγάνων, είναι η αναζήτηση χώρου πλέον και σ' άλλες περιοχές της Μεσσήνης πέρα από τη “Μακαρία” και η απελευθέρωση που φαίνεται να δημιουργείται όσον αφορά το θέμα της κοινωνικής συναίνεσης.
Σύμφωνα με πληροφορίες, από το Γραφείο του Πρωθυπουργού τονίστηκε πως θα υπάρξει επιμονή και για την αποκατάσταση της στέγασης των τσιγγάνων, που είναι δημότες Καλαμάτας.
